Farmers Protest Globally : शेतकरी आंदोलनांनी अनेक देश व्यापले आहेत. जगभरातील विविध देशातील सरकारे शेतकरी आंदोलानाला चिरडत आहेत. सध्या भारतात शेतकऱ्यांच्या आंदोलनाची दुसरी फेरी सुरू आहे, ज्यात पोलिसांशी झालेल्या चकमकीत काही जणांचा मृत्यू झाला आहे आणि अनेकांना गंभीर दुखापत झाली आहे.
युरोपातील 12 देशांमध्ये सातत्याने शेतकरी आंदोलने सुरू असून, शेतकऱ्यांनी आपापल्या देशांच्या राजधानीत ट्रॅक्टर रॅली काढल्या आहेत. त्यांनी गवताच्या गाठी आणि खत जाळले. तसेच महामार्ग रोखून धरला आहे. परंतु भारतातील शेतकऱ्यांच्या निदर्शनांप्रमाणे, पोलिसांच्या कारवाईमुळे जखमी किंवा मृत्यूची कोणतीही घटना घडलेली नाही.
भारतात जिथे शेतकऱ्यांना अडविण्यासाठी बेरिकेटिंग केली जात आहे, गोळीबार केला जात आहे, लोखंडी-काँक्रीटचे अडथळे उभे करून रोखले जात आहे. शेतकऱ्यांवर पेलेट गनमधून गोळ्या आणि अश्रूधुराचा भडिमार केला जात आहे. याउलट, युरोपातील शेतकरी त्यांच्या राजधानीत ट्रॅक्टरवर आणि सरकारी कार्यालयांजवळ टायर जाळत निदर्शने करत आहेत.
जगभरातील शेतकरी करत आहेत सरकारच्या धोरणांचा निषेध
फ्रान्समध्ये गेल्या काही दिवसांपासून शेतकऱ्यांचे आंदोलन सुरू आहे. राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांच्या भेटीच्या अगोदर आठवड्याच्या शेवटी पॅरिसमधील 60 व्या आंतरराष्ट्रीय कृषी मेळ्यात फ्रेंच शेतकऱ्यांच्या गटाने धडक दिली. फ्रान्समधील हा एक मोठा कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये नऊ दिवसांत सुमारे 6,00,000 पाहुणे येतात. हा राजकीय कार्यक्रम म्हणून ओळखला जातो, जिथे राष्ट्रपती आणि त्यांचे विरोधक मीडियासमोर जनतेला भेटतात.
आंदोलकांना रोखण्याच्या प्रयत्नात फ्रेंच सीआरएस दंगल पोलिसांशी थोडक्यात चकमक झाली. आंदोलक म्हणत होते, हे आमचे घर आहे आणि जेव्हा मॅक्रॉन कार्यक्रमस्थळी पोहोचले तेव्हा शेतकऱ्यांनी जोरदार घोषणाबाजी केली, तरीही मॅक्रॉन यांनी मी शेतकऱ्यांसोबत असल्याचे सांगितले आहे.
गेल्या आठवड्यात, ग्रीसमधील शेतकरी रंगीबेरंगी ट्रॅक्टर घेऊन राजधानीत पोहोचले आणि देशाच्या संसदेसमोर उभे ठाकले आणि त्यांचे शिंग वाजवले. उच्च उत्पादन खर्चामुळे संतप्त हजारो शेतकऱ्यांनी अथेन्समध्ये निषेध केला. एका बॅनरवर लिहिले होते, आमच्याशिवाय तुम्हाला अन्न मिळणार नाही. काही शेतकऱ्यांनी आपल्या दुर्दशेचे प्रतीक म्हणून बनावट शवपेट्या आणि अंत्यदर्शनासाठी फुलांच्या माळा आणल्या होत्या. अनेक आठवडे ते गावातील महामार्ग आणि काही रस्ते अडवून आहेत.
स्पेनमध्ये, स्थानिक कृषी धोरणे आणि EU विरुद्ध चालू असलेल्या निषेधार्थ आणि वाढत्या उत्पादन खर्च कमी करण्यासाठी कारवाईची मागणी करत शेकडो शेतकऱ्यांनी गेल्या आठवड्यात मध्य माद्रिदमध्ये ट्रॅक्टर रॅली काढली.
देशभरात दोन आठवड्यांहून अधिक दैनंदिन निषेधानंतर स्पॅनिश राजधानीतील हा सर्वात मोठा निषेध होता. शेतकरी गायींच्या गळ्यात घंटा आणि ढोल वाजवत. अनेक ट्रॅक्टरवर स्पॅनिश झेंडे होते आणि काही शेतकऱ्यांनी बॅनर लावले होते ज्यावर लिहिले होते, शेतीशिवाय जीवन नाही आणि शेतकरी उद्ध्वस्त होईल.
भारतातील निषेध इतर ठिकाणांपेक्षा वेगळे का आहेत?
डझनभर युरोपीय देशांमध्ये अशीच निदर्शने होत आहेत, त्यापैकी काही समन्वयाने आहेत, परंतु भारतातील क्रूर पोलिस कारवाई वेगळीच आहे. यामुळे भारतीय वंशाचे लेबर पार्टीचे खासदार आणि छाया निर्यात मंत्री तनमनजीत सिंह ढेसी यांनी 21 वर्षीय शेतकरी शुभकरन सिंह यांच्या हत्येबाबत ब्रिटिश संसदेत प्रश्न उपस्थित केला.
संसदेतील स्लॉफ सीटचे प्रतिनिधित्व करणारे खासदार, जेथे मोठ्या संख्येने शीख राहतात. ते म्हणाले की, त्याच्या घटकांनी त्यांची चिंता व्यक्त करण्यासाठी त्यांना सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर पत्र लिहिले आहे. त्यांच्या इच्छे विरुद्ध पोस्ट आणि अकाउंट हटविण्यास भाग पाडले जात असल्याचे कबूल केले आहे. ते म्हणाले, अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य, आंदोलकांची सुरक्षा आणि त्यांच्या मानवी हक्कांचे रक्षण केले पाहिजे.
प्रत्युत्तरात सभागृह नेते पेनी मॉर्डंट यांनी शुभकरनच्या मृत्यूचे वर्णन ‘अत्यंत गंभीर बाब’ म्हणून केले आणि सांगितले की ब्रिटिश सरकार निषेध करण्याच्या अधिकाराचे समर्थन करते. मी खात्री करेन की परराष्ट्र कार्यालय त्यांच्या (ढेसींच्या) चिंता ऐकेल आणि संबंधित मंत्र्यांना त्यांच्या कार्यालयाशी संपर्क साधण्यास सांगितले आहे, तिने सभागृहाला सांगितले. सोमवारी, ब्रुसेल्सला घेरण्यात आले आणि सुमारे 900 ट्रॅक्टर युरोपियन कमिशनच्या मुख्यालयात पोहोचले जेथे युरोपियन युनियन देशांचे कृषी मंत्री कृषी क्षेत्रातील संकटावर चर्चा करण्यासाठी बैठक घेत होते.
सुपरमार्केट स्वस्त दर आणि मुक्त व्यापार सौद्यांवर कारवाईची मागणी करणाऱ्या शेतकऱ्यांनी टायरचे ढीग पेटवले, पोलिसांवर खत फेकले, शहराच्या काही भागात नाकाबंदी केली आणि पुढे जाण्यासाठी पोलिसांचे बॅरिकेड्स तोडले. बाटल्या आणि अंडी फेकणाऱ्या आंदोलकांवर दंगल पोलिसांनी पाण्याचा मारा केला, आग विझवली आणि आंदोलन चिरडले पण त्यामुळे संपूर्ण शहर दुर्गंधीने भरून गेले.
अन्नधान्याचे कमी दर शेतकऱ्यांच्या अडचणी वाढवत आहेत
प्रत्येक देशातील आंदोलन करणाऱ्या शेतकऱ्यांचे स्वतःचे प्रश्न आहेत. यूकेमधील शेतकरी स्वस्त सुपरमार्केट किमती आणि ब्रेक्झिटनंतरच्या व्यापार सौद्यांमधून स्वस्त अन्न आयातीमुळे नाखूष आहेत. ब्रिटीश चॅनेलवर, विशेषतः वेल्स आणि दक्षिण इंग्लंडमध्ये, फ्रेंच निषेधाने प्रेरित होऊन, इतरांसह शेतकरी निदर्शने सुरू झाली आहेत.
त्यांनी गो-स्लो विरोध सुरू केला ज्यामुळे डोव्हर बंदराभोवती ट्रॅफिक जाम झाले परंतु फ्रान्ससारख्या ट्रॅक्टरसह आणखी निषेधाची योजना आखत आहेत. केंटमधील शेतकरी अँड्र्यू गिब्सन हा निदर्शनेचा मध्यवर्ती नेता आहे आणि त्याने अधिक समर्थनाची मागणी केली आहे आणि पुढील निषेधाचा इशारा दिला आहे.
द क्विंटशी बोलताना ते म्हणाले, यासाठी राष्ट्रीय प्रयत्नांची गरज आहे कारण हा फक्त आमचा मुद्दा नाही; हा संपूर्ण उद्योगाचा प्रश्न आहे ज्याची अवस्था अत्यंत वाईट आहे. सुपरमार्केट, सरकार, ब्रेक्झिटनंतरचे सौदे, स्वस्त वस्तूंच्या आयातीमुळे आम्ही खूप त्रस्त आहोत. “आम्हाला सर्व बाजूंनी फटका बसत आहे.
आंदोलकांनी ब्रिटीश लोकांना आवाहन केले आहे, हे स्वस्त का आहे याचा तुम्ही विचार करावा अशी आमची इच्छा आहे. जगाच्या दुसऱ्या बाजूने येणारे अन्न स्वस्त कसे असू शकते? ब्रिटनमध्ये बंदी असलेली कोणती रसायने वापरली जात आहेत?
भारतीय शेतकऱ्यांच्या निषेधाबद्दल विचारले असता गिब्सन म्हणाले की मी याबद्दल सोशल मीडियावर वाचत आहे आणि मृत्यू आणि पोलिस कारवाईमुळे “धक्का” बसला आहे. नॅशनल फार्मर्स युनियन (NFU) चे प्रवक्ते म्हणाले, आम्ही शेतकऱ्यांच्या चिंता आणि निराशा सामायिक करतो, भारताचा विशेष उल्लेख न करता त्यानी आंदोलानाचा उल्लेख केला.
एमएसपी: जागतिक समस्या
युरोपियन शेतकऱ्यांचे प्रश्न सर्व देशांत वेगवेगळे आहेत, परंतु सर्वांमध्ये समानता आहे ती म्हणजे युरोपियन युनियनचे कृषी धोरण आणि लाल फिती. शेतकरी उच्च निविष्ठा आणि स्वस्त दर, स्वस्त आयात आणि हवामान बदल आणि युरोपियन युनियनच्या ग्रीन डील इनिशिएटिव्हमुळे उद्भवलेल्या समस्यांबद्दल तक्रार करत आहेत. ते युरोपियन युनियनकडे लाल फिती काढून सामायिक कृषी धोरण (CAP) बदलण्याची मागणी करत आहेत.
संपूर्ण युरोपातील आठवड्यांच्या निषेधाला प्रतिसाद म्हणून, युरोपियन युनियनने आपल्या महत्त्वाच्या ग्रीन डील पर्यावरणीय धोरणांचे काही भाग शिथिल केले आहेत आणि 2040 च्या हवामान रोडमॅपमधून कृषी उत्सर्जन कमी करण्याचे लक्ष्य काढून टाकले आहे.
ब्रुसेल्समधील निषेधाच्या वेळी, मॉर्गन ओडी, शेतकरी संघटना ला व्हिया कॅम्पेसिनाचे सामान्य समन्वयक, यांनी युरोपियन युनियनला किमान आधारभूत किंमत (MSP) सेट करण्याची आणि मुक्त व्यापार करारातून माघार घेण्याचे आवाहन केले ज्यामुळे स्वस्त विदेशी उत्पादन होते.
ते म्हणतात की बहुतेक शेतकऱ्यांसाठी, येथे प्रश्न उत्पन्नाचा आहे. वस्तुस्थिती अशी आहे की आम्ही गरीब आहोत आणि आम्हाला सन्मानाने जीवन जगायचे आहे. हे स्पष्ट आहे की एमएसपी ही जागतिक समस्या आहे आणि सर्व देशातील शेतकरी त्रस्त आहेत आणि आता वेळ आली आहे की त्यांचे विचार काळजीपूर्वक ऐकले पाहिजे.
